HADİS KAYNAKLARINDAKİ TARİHE/VÂKIAYA AYKIRI RİVAYETLERİN DEĞERLENDİRİLMESİ *

Ali ARSLAN

      Hadis Kaynaklarındaki Tarihe/Vâkıaya Aykırı Rivayetlerin Değerlendirilmesi

Hadislerin metin tenkidinde esas alınması gereken kriterler arasında hadis metinlerinin “tarihî bilgi ve vâkıaya arzı” özel bir öneme sahiptir. Bu makalede öncelikle hadis eserlerindeki tarihi bilgi hatalarına örnekler verilmiş, daha sonra da mevzuât eserlerinde tarihe aykırı rivayetlerin nasıl tenkit edildiği, iki örnek eser üzerinden gösterilmiştir. Bu tip rivayetler değerlendirilirken hadisteki genel tenkit metotlarına ilave olarak başka hususlar üzerinde de durulması gerekmektedir. En başta insanların tarihlendirmeye bakış açısı tarihin her devrinde farklı olmuş, çok çeşitli takvimler kullanılmıştır. İslâm Tarihi açısından ise Veda Haccına kadar nesi’ uygulamasının bir şekilde devam etmesi, İslâm Takviminin Hz. Ömer devrinde kabul edilmesi ve bundan önceki olayların sonradantarihlendirilmesi sayılabilir. Bu durum farklı tarihlendirmelerde önemli bir etken olmuştur. Devamını Oku

KUR'AN FİLOLOJİSİNE DAİR İBN ABBÂS'A NİSBET EDİLEN ÜÇ ESER

Dr. Ali BULUT

Kur'ân filolojisi alanında İbn Abbâs'a Garîbu'l-Kur’ân / Luğâtu'l- Kur’ân /Luğatu'l-Kur’ân, Mesâilu Nafi‘ b. el-Ezrak ve Sahifetu Ali b. Ebî Talha isimli üç eser nisbet edilmektedir. Bu çalışmada, bu üç eserin rivâyet zinciri, hangi kütüphane ve kaynaklarda bulunduğu, kimler tarafından neşredildiği gibi konularla muhteva ve yöntemleri hakkında bilgi verilmiştir.

Giriş
Rivayet tefsiri ya da me'sûr tefsir dendiğinde ilk akla gelen sahâbîlerden birisi İbn Abbâs (68/687)'tır. Hz. Peygamber (s.a.v.)'in özel duasına mazhar olan İbn Abbâs'ın tefsir, fıkıh ve hadis ilmindeki üstünlüğü sahâbe devrinden itibaren, hemen hemen herkes tarafından kabul edilmiştir. Tefsir kitapları, Arap dilinin inceliklerini, âyetlerin nüzûl sebeplerini, nâsihini mensûhunu, Arapların örf ve âdetlerini, Hıristiyan ve Yahudilerin durumlarını çok iyi bilen İbn Abbâs'tan gelen rivayetlerle doludur. Sahabe arasında tefsir alanında en çok rivayet İbn Abbâs'tan gelmiştir. Hemen her âyet hakkında ondan bir veya birkaç tefsir şekli rivayet edilmiştir.1 Rivayet tefsirinde olduğu kadar, filolojik tefsire ait eserlerde de İbn Abbâs'tan nakledilen birçok rivayet mevcuttur. Devamını Oku